امروزه در کشورهایی که علوم پیشرفت قابل‌توجهی داشته، مدیتیشن و انواع مدیتیشن یک امر شناخته شده و در دسترس است. با فشاری که زندگی پرسرعت امروزی بر انسان وارد کرده و موجب استرس‌ها، اضطراب‌ها و انواع بیماری‌های عصبی انسان شده، انواع مدیتیشن برای درمان آن بیماری‌ها و کاهش استرس‌های وارد شده و برطرف‌کردن مشکلات به وجود آماده بکار گرفته می‌شود و برای پاک‌سازی جسمی و روحی استفاده می‌شود. شاید بارها برایتان اتفاق افتاده باشد که برای چند لحظه افکارتان تحت اختیار و اقتدار تمرکزتان درآمده و موجب شده ناراحتی‌ها و مشکلات گوناگون و کمرشکن زندگی را به حیطه فراموشی سپرده باشید اما این رهایی و ازخودبی‌خود شدن فقط برای مدت‌زمان بسیار کوتاهی می‌تواند آرامش درونی به شما بدهد و مجدداً به‌سوی آشفتگی و پریشانی بازمی‌گردید. در این حیرانی شما به یاد آن لحظه کوتاه آرامش می‌افتید که گاهی به سراغ شما می‌آمد و شاید به دنبال به‌دست‌آوردن راه و روشی می‌شوید که شما را به یک آرامش خاطر همیشگی بکشد. انجام‌دادن انواع مدیتیشن و مراقبه می‌تواند شما را به آن سکون فکری دائمی و آرامش همیشگی که به دنبال آن هستید برساند.
انواع مدیتیشن
مدیتیشن با استفاده از روش شمارش اعداد
در این نوع مدیتیشن به صورتی راحت قرار گیرید، آنگاه آرامش را به درون خود دعوت کنید. سپس در ذهن خود تصویری از یک اتاق بزرگ را بسازید که یک درب هم دارد و شما با متانت و آرامش خاصی، برای باز نمودن در اتاق جلو می‌روید تا اینکه به نزدیکی در می‌رسید و آهسته دستگیره در را چرخانده و کاملاً آن را باز می‌کنید بوی مطبوعی به مشام شما می‌رسد، از این بوی مطبوع لذت زیادی می‌برید سپس به‌جای قبلی خود برمی‌گردید، وقتی به‌جای اولیه‌تان می‌رسید مشاهده می‌کنید که فرش زرین برایتان پهن شده، شما از این مسئله تعجب می‌کنید و احساس می‌کنید که نیروهای مرموزی در اتاق وجود دارند که می‌خواهند به شما کمک کنند، کمی به فکر فرومی‌روید و ازته‌دل خوشحال می‌شوید که چه سعادتی به شما روی آورده است. روی فرش می‌نشیند و با چشمان درونی خویش با تمام وجود به دری که به‌وسیله شما باز شده نگاه می‌کنید همین‌طور که با تمام وجود به آن در نگاه می‌کنید، ناگهان اتاق کاملاً تاریک می‌شود و ترس عجیبی سراسر وجود شما را فرامی‌گیرد ولی شما به روی خودتان نمی‌آوردید و همچنان به آن در چشم دوخته‌اید، کم‌کم نور ضعیفی از آن دور می‌بینید، هر چه که شما به در اتاق نزدیک می‌شوید روشنایی بیشتری به اتاق وارد می‌شود و آرامش بیشتری وجود شما را در برمی‌گیرد. لحظه‌به‌لحظه آن نور بیشتر و بیشتر می‌شود تا اینکه به نزدیکی در اتاق می‌رسید. با کمال تعجب می‌بینید که عدد یک به صورتی که نور فوق‌العاده از آن متقاطع می‌شود به سمت شما می‌آید. شما کاملاً اندازه، حجم و طول آن را مشاهده می‌کنید، درخشش ناشی از آن تمام اتاق و وجودتان را لبریز می‌کند. کم‌کم عدد به شما نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود تا جایی که تمام وجودتان بر روی آن متمرکز می‌شود. پس از چند لحظه عدد یک ناپدید می‌شود و مجدداً اتاق تاریک می‌شود. این دفعه عدد دو به همان شیوه عدد یک وارد می‌شود، شما همان عملی را که با عدد یک انجام داده بودید با عدد دو انجام می‌دهید. همین‌طور این کار ادامه می‌یابد تا اینکه به عدد بیست می‌رسید، وقتی به این عدد رسیدید یک نور خارق‌العاده‌ای تمان وجودتان را فرامی‌گیرد و انرژی زیادی وارد بدن شما می‌شود به صورتی که شما این انرژی را حس می‌کنید، سپس در این لحظه شما روی عدد بیست به مدیتیشن می‌پردازید و سعی می‌کنید که دریافت‌های عمیقی از این مدیتیشن کسب کنید. پس از پایان مدیتیشن اتاقتان دیگر تاریک نمی‌شود بلکه نور عدد بیست دیگر جاودانه و همیشگی است و هیچگاه خاموش نمی‌شود شما از این واقعه با تمام وجود احساس شعف و خرسندی می‌کنید.
مدیتیشن با استفاده از روش تعقیب ضربان قلب
در این نوع مدیتیشن به صورتی راحت قرار گیرید سپس بدن خویش را در یک سکون و آرامش عمیق فرو ببرید. آنگاه بیست بار تنفس عمیق انجام دهید. سپس با چشمانی بسته بدنتان را کاملاً در چشم باطنتان (ذهن) مجسم کنید به صورتی که هیچ لباسی بر تن ندارید و روی تختی راحت و آسوده خوابیده‌اید. تمام توجه خود را به درون بدن معطوف کنید و سعی کنید با چشم باطن تمام اعضای داخلی بدنتان را از نظر بگذرانید و یکی‌یکی وارسی کنید تا اینکه به قلب خود برسید، وقتی به این ناحیه رسیدید کمی مکث کنید، سپس به صورتی که ضربان قلب خود را کاملاً حس کنید، آن را بشمارید، این شمارش را می‌توانید تا عدد صد ادامه دهید و پس از اتمام شمارش روی قلب خود به تفکر و تعمق بپردازید. لازم به تذکر است که تعقیب ضربان قلب یکی از روش‌های مؤثر برای آمادگی ابتدایی جهت ورود به مرحله بالاتری از مدیتیشن است. در ابتدا ممکن است شنیدن ضربان
مشکل به نظر بیاید، اما شما می‌توانید با تعبیه دو روش زیر صدای قلب خود را به‌راحتی بشنوید و تمرین فوق را به‌راحتی انجام دهید.
روش اول: برای شنیدن صدای قلب و شمارش آن، ابتدا چند نفس عمیق بکشید سپس نفس آخری را در سینه حبس کنید و آنگاه به‌آرامی ریه را تخلیه کنید. این عمل موجب تند و سریع‌تر شدن کارکرد قلب می‌شود و صدای ضربان قلب در این صورت کاملاً شنیده می‌شود و شما می‌توانید آن را به‌راحتی تعقیب کنید و به شمارش ادامه دهید.
روش دوم: می‌توانید در دست راست خود را روی قلب بگذارید و به کمک آن ضربان را احساس کنید در این حال حتماً صدای ضربان قلب را خواهید شنید پس از چند لحظه که توانستید صدای قلب خود را درک کنید و بشمارید به‌آرامی دست خود را از روی قلب خود بردارید و بدون کمک دست این کار را انجام دهید. در پایان مدیتیشن هر موقع صلاح دانستید به‌آرامی به حالت اولیه بازگردید. ادراکات حاصل از این مدیتیشن را بعد از پایان تمرین یادداشت کنید.
مدیتیشن با استفاده از روش تمرکز به سقف دهان
در این نوع مدیتیشن در یکی از حالت‌های نشسته یا خوابیده قرار بگیرید، چشمان خود را بسته و ریه خود را چندین بار پر از هوا کرده و تخلیه کنید. سپس تلاش کنید تمامی فکرتان متوجه سقف دهانتان شود، ابتدا شاید این کار، کمی مشکل باشد می‌توانید برای اینکه عمل تمرکز برایتان آسان گردد ابتدا چندین بار به‌آرامی زبان خود را در دهان بچرخانید سپس نوک زبان را به سقف دهان بچسبانید و با تمام وجود سعی کنید ناحیه تماس نوک زبان در سقف دهان را مجسم کنید و تمرکز شما در این ناحیه باشد. هرگاه فکرتان منحرف شد می‌توانید با چرخاندن دوباره زبان و اتصال نوک آن به سقف دهان تمرکز را دوباره امکان‌پذیر سازید مطمئن باشید با کمی دقت و تلاش دیگر احتیاجی به چرخاندن زبان نخواهید داشت و فوراً تمرکز لازم را به دست خواهید آورد. وقتی کاملاً توجه شما به سقف دهانتان متمرکز شد کم‌کم احساس می‌کنید که امواج الکتریکی در بدنتان، در حال گردش است، این جریان را در نوک زبان سقف دهان کاملاً احساس می‌کنید متوجه می‌شوید که این انرژی الکتریکی به شما پویایی و شوروشعف خاصی می‌بخشد لحظه‌به‌لحظه تمرکزتان بیشتر و بیشتر می‌شود روی این امواج الکتریکی به مدیتیشن بپردازید و سعی کنید که به ماهیت آن پی ببرید. هرچه بیشتر روی این امواج تمرکز می‌کنید ماهیتش برایتان بیشتر آشکار می‌شود. تا جایی که شما را به یک منبع بی‌نهایت انرژی و وصل می‌کند و شما هر چیزی بخواهید، می‌توانید از این سرچشمه دریافت کنید.
مدیتیشن با استفاده از روش جذب
درحالی‌که در آرامش و آسایش عمیق فرورفته‌اید، با چشم درونی، جسم خود را به صورتی لخت مجسم کنید. به‌نحوی‌که بر تختی طلایی قرار گرفته و راحت دراز کشیده‌اید. تصور کنید بدنتان مملو از انرژی و سلامتی است و تمام نیروهای مثبت که در کائنات وجود دارد جذب بدنتان می‌شود و شما خرسند از این جذب می‌شوید، هماهنگی خاصی با این نیروهای خارق‌العاده احساس می‌کنید همین‌طور که به جذب این نیروها به‌وسیله بدنتان مشغول هستید ماهیت آن انرژی‌ها را لمس می‌کنید و روی آن به تعمق می‌پردازید، سپس کم‌کم سبک و سبک‌تر می‌شوید و احساس می‌کنید بدنتان جذب آهنربایی نامرئی که درباره شما قرار گرفته است می‌گردد. لحظه‌به‌لحظه این احساس عمیق‌تر و قوی تر می‌شود، تا جایی که بدنتان کاملاً جذب آهنربا می‌شود و این جذب باعث می‌گردد که یک تبادل انرژی مثبت با آهنربایی که شما را به‌سوی خود جذب کرده بود به وجود بیاید. احساس می‌کنید انرژی از یک مبدأ ناشناخته به درون شما جریان پیدا کرده تا جایی که تمام بدنتان، پر از هاله‌ای از نور و انرژی کامل می‌شود. نور طلایی رنگی از بدنتان ساطع می‌شود و فضای اطراف شما را روشن می‌کند و به شما یک احساس غریبی دست می‌دهد به‌طوری که خود را بسیار قوی احساس می‌کنید و گویی انرژی پایان‌ناپذیری از منشأ، دریافت کرده‌اید. قوت قلب عمیقی در شما ایجاد می‌شود و اراده می‌کنید درباره آرزوها و موردهایی که برای مدیتیشن برگزیده‌اید با آن انرژی نامرئی صحبت کنید و از آن راهنمایی و الهام دریافت کنید، همین کار را انجام می‌دهید، الهامات عمیقی به درون شما راه می‌یابد. به طوری که از مهر و عطوفتی که در حق شما انجام‌گرفته خرسند می‌شوید و تشکر قلبی خود را ابراز می‌کنید. فشاری لطیف و آرام احساس می‌کنید، و سپس کم‌کم از این حالت جذب جدا شده و به حالت اولیه بازمی‌گردید از این واقعه نشاط و آرامش عمیق و بی‌نهایتی در وجودتان پیدا می‌شود. هر موقع که صلاح دانستید به این مدیتیشن خاتمه دهید و تصاویر را از ذهنتان پاک کنید و به حالت اولیه برگردید.
مدیتیشن با استفاده از شعله شمع
در این نوع مدیتیشن به‌صورت راحت در جای خود قرار بگیرید و آهسته و موزون تنفس کنید. وقتی بدن شما در یک حالت آرامش و راحتی عمیق قرار گرفت به شمعی که روی زمین و در برابر چشمان شما روشن است، تمرکز کنید. با همه وجود سعی کنید تمامی اجزای تشکیل‌دهنده شمع را وارسی و درون‌بینی کنید و سعی کنید شعاع نور شمع را گسترش دهید. وقتی که چشمان شما خسته شد پلک‌ها را به‌آرامی ببندید و در ذهن خود شعله شمع را مجسم کنید، روی شعله شمع انرژی حاصل از روشنی به درون وجودتان را یافته و لحظه‌به‌لحظه افزایش پیدا می‌کند. به طوری که از تشعشع نور وجودتان، نیرو و گرمای خاصی به محیط می‌رسد و در اینجا که می‌خواهید به تجربه‌های زیباتر دست پیدا کنید، گویی این ندای درونی شما را، نیروی کائنات می‌شنوند و شما از انرژی فوق‌العاده سرشار می‌شوید و اینها همه نشانه آن است که شما دارای یک قدرت فوق‌العاده‌ای شده‌اید و می‌توانید از درونی‌ترین قسمت ذهنتان (ناخودآگاه) استفاده فراوان ببرید و این فرصتی است که شما در پی آن بوده‌اید. به‌سرعت آرزوها و آرمان‌هایتان آن را به ذهن ناخودآگاهتان می‌سپارید با کمال آسودگی در پی جواب، سکوتی معنی‌دار می‌کنید و جواب‌ها را یکی پس از دیگری دریافت می‌کنید، سعی کنید به طور عمیق‌تر با قسمت ناخودآگاه ذهن ارتباط برقرار کرده و به خود القا کنید که:
من بایستی هر موقع لازم می‌دانم بتوانم از این نیرو استفاده کنم. آنگاه درحالی‌که سرشار از سلامتی و خوشی هستید به این مدیتیشن خاتمه دهید و به‌آرامی تصاویر ذهنی را از ذهن خود پاک کنید و به حالت عادی برگردید.
مدیتیشن با استفاده از تمرکز روی مرکز یک دایره
یک دایره به قطر ۱۰ سانتیمتر روی یک کاغذ شفاف بکشید. مرکز آن دایره را با یک نقطه به‌اندازه یک عدد مشخص کنید و در ۵۰ سانتی‌متری جلوی چشمان خود روی دیوار بچسبانید. سپس درحالی‌که به رو به دیوار می‌نشینید، به بدن خود یک استراحت عمیق دهید و با تنفس‌های ممتد و عمیق آرامش بدنتان را بیشتر کنید. آنگاه با چشمان باز سعی کنید با تمام وجود خود به آن نقطه وسط دایره متمرکز شوید و امواج حاصل از آن نقطه را دریافت کنید، اگر پلک‌های چشم شما خسته شد می‌توانید آن را بر هم بگذارید و با چشمان بسته و نقطه مرکز دایره متمرکز شوید. درعین‌حال کم‌کم نقطه وسط دایره محو می‌شود و سوراخ کوچکی پیدا می‌شود که لحظه‌به‌لحظه این سوراخ بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود. شما درحالی‌که تعجب سراسر وجودتان را فراگرفته انتظار می‌کشید تا سوراخ کاملاً بزرگ شود، ناگهان می‌بینی که در پشت دایره‌ای که روی دیوار نصب کرده‌اید محیطی زیبا قرار دارد از دیدن این زیبای بسیار دل‌انگیز احساس آرامش و آسایش عمیق می‌کنید و با تمام وجود در جزئیات این زیبا غرق می‌شوید صدای پرندگان، عطر دل‌انگیز گل‌ها و شما را از خود بیخود می‌کند و شما را وادار می‌کند که روی این‌همه زیبایی و شکوه و جلال تفکر کنید. درحالی‌که به مدیتیشن روی زیبایی‌های این محیط پرداخته‌اید، خورشید با نور طلایی‌رنگش از پشت درختان سر به فلک کشیده این محیط طبیعی خود را بالا می‌کشد و نوری ساده از خورشید نشان می‌دهد که به شما نیروی فوق‌العاده‌ای می‌بخشد. شما بر تحولات حاصل از انرژی نور در وجود خود به مراقبه می‌پردازید و به درک جدیدی از خویشتن از وجود خود در هستی دست پیدا می‌کنید. هر موقع که صلاح دانستید می‌توانید به این مراقبه خاتمه دهید و تصویر این نوع مدیتیشن را از ذهن خود پاک کنید و به حالت قبل از شروع مدیتیشن باز کردید و نتایج حاصله را یادداشت کنید.
برای واردشدن به تمرین مدیتیشن و استفاده از آن، ریلکسی کامل و عمیق بدن ضروری و دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است، چون وقتی جسم در وانهادگی قرار گیرد و در آسایش عمیق فرومی‌رود، مغز آرام‌گرفته و شما می‌توانید به‌راحتی جریان مدیتیشن را دنبال کنید. برای دست آوردن آرامش و ریلکس بدنی و عضلانی، روش‌های بی‌شماری وجود دارد، ولی شاید ساده‌ترین و مؤثرترین روش بدنی بدین صورت باشد:
آهسته و عمیق تنفس کنید و در ذهن خود این‌گونه تصور کنید که بدن شما شلِ شل است، و همچنین تصور کنید که با شل‌تر شدن بدنتان یک احساس راحتی و مطبوعی بر بدنتان ساکن می‌شود. بهتر است که تصور شل شدن بدن را از پنجه‌های پای راست شروع و آهسته‌آهسته به‌طرف بالا گسترش دهید، نوک انگشتان پای راست، کف پای راست، روی پای راست و همچنین مچ، ساق، زانو، ران، باسن شل شده است و شما با تمام وجود این وانهادگی را حس می‌کنید. آرامش و بی‌حسی کامل بر تمام جسم و جانتان حاکم می‌شود. این احساس برای شما بسیار جالب و شوق آور است. حال با پای چپ، مچ، ساق، زانو، ران، باسن شل شده است و هر دو پایتان، در یک ریلکسی عمیق فرورفته است. حال نوبت ناحیه شکم و اعضای داخلی شکم تا گردن است که یک‌به‌یک تمامی آنها را در ذهن خود شل کنید، سپس دست راست، انگشتان دست راست، کف دست راست، روی دست راست، ساعد، بازو، کتف شل شده است و تمام سلول‌های آن سبک و سبک‌تر شده است. دست چپ، انگشتان دست چپ، کف دست چپ، روی دست چپ، ساعد، بازو، کتف در آرامش عمیقی فرورفته است، به صورتی که هیچ سنگینی احساس نمی‌شود. حال آهسته، آهسته آرامش و شلی، به عضلات پشت و گردنتان می‌رسد و همچنین عضلات سینه و ناحیه شکم و تمامی سلول‌های این ناحیه در یک بی‌وزنی عمیقی فرومی‌رود و لحظه‌به‌لحظه بی حس تر و شل‌تر می‌شوند. احساس می‌کنید که در یک آرامش عمیق فرورفته‌اید. حال عضلات صورت، ناحیه سر، گوش‌ها، چشم و اعضای داخلی سر شما، همه‌وهمه سلول‌های این ناحیه، راحت و شل شده است. احساس می‌کنید که تمام فشارها و کشش‌های بدنتان از بین رفته است و در یک آرامش عمیق و همه‌جانبه و لذت‌بخش غوطه‌ور شده‌اید و به‌راحتی لذت می‌برید، هیچ حادثه‌ای نمی‌تواند این آرامش را از شما بگیرد. برای اینکه این آزادسازی بدن از فشارها و آماده‌شدن برای انجام مراقبه عمیق‌تر شود یکبار دیگر می‌توانید عمل شل کردن را از ناحیه سر شروع کنید.
ممنون که تا آخر این مقاله با ما همراه بودید.
برای مطالعه و آموزش بیشتر درباره مدیتیشن می‌توانید به مقاله مدیتیشن چیست؟ مراجعه کنید.
همچنین می‌توانید سؤالات و نظرات خود را درباره مدیتیشن و انواع روش‌های آن برای ما بنویسید.
